Rośliny zwalczające kleszcze

Ogród bez kleszczy

Jak wiecie z poprzedniego postu kleszcze lubią krew, specyficzne warunki, wysoką trawę oraz lasy mieszane, nie znoszą natomiast niektórych roślin, oprysku chemicznego oraz temperatury poniżej 4°C. Nie ma preparatu chemicznego, którym można byłoby opryskać ogród, tak, żeby całkowicie zniszczyć kleszcze. Jest jednak kilka sposobów, mniej lub bardziej skutecznych, dzięki którym można  ograniczyć ich występowanie. Jest już nawet tkanina, która odstrasza kleszcze!

Jakie rośliny i miejsca preferują kleszcze 

- wilgoć, lasy mieszane oraz liściaste oraz strefy przejścia czyli obrzeżą lasu łąk, pastwisk, brzegi stawów oraz rzek. 

- kleszcze często wyczekują żywiciela czekając na paprociach, jeżynach, czarnym bzie czy chociażby leszczynie. 

- często znajdziemy go w podszyciu lasu, trawie oraz leżącym chruście.

    

Naturalne metody walki z kleszczami w ogrodzie 

Jakich roślin kleszcz nie lubi ?

Przede wszystkim kleszcze nie lubią takich roślin, które zawierają olejki eteryczne lub/oraz toksyny. 

TATARAK ZWYCZAJNY (Acorus calamus L.) 

To polimorficzny gatunek byliny, należący do rodziny tatrakowatych . Znany także pod ludowymi nazwami jak, np. ajer, tatarskie dzieje. Roślina olejkodajna, jadalna, kosmetyczna i lecznicza, o szerokich zastosowaniach w różnych kulturach na całym świecie. Tatarak zwyczajny zawiera olejek eteryczny z 82 % azaronu dzięki, któremu  działa owadobójczo.  Potwierdzono użyteczność tego gatunku do zwalczania i biokontroli kleszcza z gatunku Rhipicephalus microplus, będącego uciążliwym pasożytem zwierząt domowych na wielu obszarach świata poza Europą. 

WROTYCZ POSPOLITY (Tanacetum vulgare) 

Wrotycz pospolity należy do rodziny astrowatych. Spotkać go można na terenach polnych, przydrożnych, ruderalnych, uprawnych.  Jest roślina silnie trującą, zawierającą olejki eteryczne (tujon i borneol), flawonoidy, kumaryny, garbniki. Cała roślina wydziela charakterystyczny zapach, przypominający zapach kamfory, który dla wielu osób jest nie do zniesienia. Zapach tej rośliny skutecznie odstrasza owady, tj. muchy, komary, mrówki, mole, a także kleszcze. Z tego też względu wrotycz jest stosowany jako repelent do odstraszania much, mrówek i moli, komarów i kleszczy. Odwar z ziela wrotyczu wykorzystuje się do ekologicznego zwalczania stonki ziemniaczanej, a także mszyc.

WROTYCZ (ZŁOCIEŃ) MARUNA (Tanacetum parthenium) 

Ziele złocieni zawiera pyretryny i cynaryny o właściwościach zwalczających pasożyty wewnętrzne (glisty, owsiki) i owadobójczych. Przetwory ze złocieni na bazie alkoholu stosowane są wewnętrznie przeciw owsikom. Złocienie zawierają również olejek eteryczny, którego główne składniki to kamfora, octan chrysantenylu, kamfen, germalen D, p-cymen, terpineol, borneol. Olejek złocienia maruny wykazuje działanie grzybobójcze i antybakteryjne.

AKSAMITKA WZNIESIONA (Tagetes erecta L.)

To gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Inne jej nazwy: aksamitek wzniesiony, szarańcza wzniesiona, szarańcza wielkokwiatowa, tagetes wzniesiony. Aksamitka jest źródłem barwników i luteriny a ponadto zawiera karotenoidy, tiofeny, saponiny triterpenowe, garbniki, cholinę, śluzy oraz flawonoidy.

RUTA ZWYCZAJNA (Ruta graveolens)

gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae). Zawiera: olejek eteryczny do 0,36% (metylo-n-nonyloketon do 90% i metylo-n-heptyloketon do 10%, nieznaczne ilości pinen, limonenu i cymenu), furanokumaryny do 0,1% (m.in. psoralen, bergapten, ksantotoksyna, izoimperatoryna i rutamaryna), flawonoidy do 2,2% (m.in. rutyna i kwercetyna), alkaloidy (skimianina, graweolina, arboryna i rutamina), kumaryna, umbeliferon, kwasy organiczne, witamina C, sole mineralne. Roślina działa odstraszająco również na koty oraz żaby. 

GERANIUM (Pelargonia szorstka – Pelargonium multifidum)

W Polsce w stanie dzikim nie występuje. Roślina ta posiada wiele mieszańców o różnym odcieniu zapachowym. Jest to roślina trwała lub podkrzew o pędach gałęzistych,u dołu drewniejących. Liście ma długoogonkowe,pierzastodzielne,ciemno- lub jasno zielone. Młode pędy i liście pokryte są gruczołkowatymi włoskami. Kwiaty grzbieciste,różowawe mają dwa górne płatki większe od dolnych. Cała roślina posiada różano- cytrynowy zapach. Zawiera olejek eteryczny (geraniol, cytronelol, pinen i felandren) oraz flawonoidy, gorycze, garbniki i różnego rodzaju kwasy organiczne.

JASKIER OSTRY (Ranunculus acris = Ranunculus acer) roślina trująca - substancja toksyczna to ranunculina

PRZYMIOTNO, KONYZA KANADYJSKA (Conyza canadensis (L.) Cronquist)

To gatunek rośliny z rodziny astrowatych.Roślina zawiera  olejek eteryczny (limonen i dwuterpen - terpineol) a ponadto garbniki i cholinę.

MIĘTA PIEPRZOWA, LEKARSKA (Mentha×piperita L.)

To gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych,wargowych. Spontaniczny mieszaniec międzygatunkowy mięty nadwodnej (M. aquatica) i mięty zielonej (M. spicata). Zawiera olejek miętowy, kwas askorbinowy, karoten, rutynę, apigeninę, betainę, kwas oleanowy i ursulowy. Zapach mięty pieprzowej odstrasza kleszcze.

ROZMARYN LEKARSKI (Rosmarinus officinalis )

To gatunek krzewu, należący do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl). Rozmaryn zawiera olejki – cyneol, pinen, cymen, borneol.

LAWENDA WĄSKOLISTNA, LEKARSKA (Lavandula angustifolia)













To półkrzewiasta roślina z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), pochodząca z terenów basenu Morza Śródziemnego. Zawiera olejek eteryczny (linalol, geraniol, furfurol, pinen, cyneol, borneol) oraz barwniki (antocyjany), garbniki, cukry, związki mineralne.

TRAWA CYTRYNOWA (Cymbopogon citratus) zawiera olejki eteryczne (cytral)

To rodzaj trawy, która zawojowała kulinarnie kuchnie tajską i nie tylko. Składa się przede wszystkim z olejków lotnych, a konkretnie z cytralu (80%) oraz mircenu (20%). To dzięki nim ma tak specyficzny smak i aromat.

MACIERZANKA TYMIANEK  (Thymus vulgaris L.)

To gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Zwyczajowo nazywany jest też tymiankiem pospolitym, tymiankiem właściwym, tymianem.
Jego zielone liście są bogate w witaminę K, A, C i E oraz olejki eteryczne – tymol i karwol o działaniu rozkurczowym, bakteriobójczym. Jego zapach skutecznie odstrasza wszystkie insekty.

Czego jeszcze nie lubią kleszcze ?

Kleszcze z racji upodobań nie przepadają za nisko i regularnie koszoną trawą. Tak więc koszenie oraz regularnie wykonywane prace pielęgnacyjne również powinny zniechęcić pasożyty do zasiedlania naszego ogrodu. Usuwanie chwastów to jedna z ważniejszych czynności jeżeli chcemy cieszyć się ogrodem bez tych pasożytów. Najlepiej nie tworzyć dużych, wilgotnych, zacienionych rabat z paprociami. Kleszcze niesprzyjający okres przesypiają zazwyczaj w w ściółce utworzone z butwiejących liści, konieczne est zatem usunięcie potencjalnego legowiska.

Do oprysków naturalnych możemy wykorzystać proszek z tataraku zwyczajnego oraz wrotyczu maruna lub odwar z piołunu.

Kleszczobójcze właściwości ma również wywar wykonywany z Czeremchy Zwyczajnej - Przepis znajdziecie tutaj http://niepodlewam.blogspot.com/2013/07/preparat-z-czeremchy-na-kleszcze.html

Chemiczne sposoby walki z kleszczami w ogrodzie 

Oprysk chemiczny, który jest mniej lub bardziej biobójczy. Jest najskuteczniejszy, ale należy liczyć się z tym, że oprócz kleszczy pozbędziemy się z ogrodu innych lokatorów, czasami pożytecznych. Poza tym w przypadku korzystania z ogrodu przez nasze zwierzęta powinniśmy rozważyć inne bardziej bezpieczne dla nich metody.  

Jednym z  bardziej skutecznych preparatów chemicznych do opryskiwania ogrodu jest środek Black Jack Home&Garden środek jest przebadany i niszczy nie tylko kleszcze, ale także mrówki, pająki, pchły, pluskwy, pająki, mszyce, gąsienice, przędziorki, komary, muchy, meszki, osy.

TKANINA ANTYINSEKTOWA

Do produkcji została wynaleziona i wprowadzona do produkcji  niespełna 3 lata temu. W wykończeniu tkaniny zastosowano specjalną substancję aktywną, chroniącą przed ukąszeniami insektów, takich jak: kleszcze, komary, muchówki, pchły i tzw. „końskie muchy”. Odzież z tkaniny antyinsektowej zalecana jest osobom szczególnie narażonym na ryzyko ukąszenia, np. leśnikom, ogrodnikom, działkowcom, turystom, myśliwym, harcerzom czy wędkarzom.
Zawarta w niej substancja aktywna ma certyfikat, że jest bezpieczna dla ludzi. Tkanina zachowuje właściwości nawet po 50 praniach.

Bibliografia : 

- Ireneusz R. Moraczewski, Barbara Sudnik-Wójcikowska, Bożena Dubielecka, Lucjan Rutkowski, Kazimierz A. Nowak, Wojciech Borkowski, Halina Galera: Flora ojczysta — gatunki pospolite, chronione, ciekawe... (CD-ROM: Atlas roślin, słownik botaniczny i multimedialne klucze do oznaczania). Warszawa: Wydawnictwo Stigma, 2000. (pol.)

- Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
- http://www.atlas-roslin.pl/gatunki/Conyza_canadensis.htm

- Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987
- http://www.andropol.pl/
- http://niepodlewam.blogspot.com/2013/07/preparat-z-czeremchy-na-kleszcze.html